Edycja Druga: Jury nie przyznało głównej nagody, wyróżnienie dla Jacka Dobrowolskiego

Jury Konkursu o Nagrodę im. Barbary Skargi nie przyznało tym razem tytułu Laureata Nagrody. Wyróżnienie otrzymał Jacek Dobrowolski, autor eseju "Wzlot i upadek człowieka nowoczesnego". Oto tekst werdyktu oraz jego uzasadnienia, które wygłosiła Przewodnicząca Jury, prof. Małgorzata Kowalska.

Uzasadnienie

Jury stoi na stanowisku, iż tytuł Laureata Nagrody im. Barbary Skargi powinien być przyznawany za pracę wybitną, która byłaby śmiałą i oryginalną próbą wyznaczenia nowych dróg w myśleniu, nieznanych dotąd sposobów formułowania pytań i problemów, niestandardowej refleksji nad konkursowym pytaniem. W ocenie Jury – choć wydanie tej oceny nie było rzeczą łatwą i zdania były podzielone – w tegorocznym konkursie pracy w takim sensie wybitnej zabrakło.

Teksty nadesłane na tegoroczną edycję konkursu były bardzo różnorodne pod względem tematycznym i stylistycznym i samą tę różnorodność Jury uznaje za wartość. Niemałą część z nich stanowiły prace rzetelne i interesujące, ale stanowiące raczej podsumowanie dotychczasowego stanu namysłu nad problemem samopoznania niż odsłonięcie nowych horyzontów. Niektóre były prowokacyjne i w tym sensie oryginalne, ale w przekonaniu Jury brakowało im pogłębionej refleksji nad problemem.

Zarazem Jury zgodnie uznało, że wśród najciekawszych esejów zdecydowanie wyróżnia się esej Jacka Dobrowolskiego pt. „Wzlot i upadek człowieka nowoczesnego”. Jest to tekst doskonale napisany, błyskotliwy, a zarazem bardzo erudycyjny, świadczący nie tylko o świetnej znajomości historii filozofii, ale także o sporej wiedzy z zakresu nauk przyrodniczych, osiągnięć najnowszej techniki, a także literatury i sztuki. Na bazie tej szerokiej wiedzy Autor umiejętnie prześledził ewolucję sposobów, w jakie myślano o człowieku, w jakie człowiek myślał o samym sobie, poczynając od sokratejsko-platońskich początków po współczesny „posthumanizm”. Dobrowolski przekonująco pokazuje wpływ, jaki na kształt ludzkiej samowiedzy miała najpierw religia, a następnie nauka. Zarazem podkreśla, że dla poznania, a także i przede wszystkim dla samego ukonstytuowania się indywidualnej podmiotowości nauka nie jest narzędziem jedynym ani wystarczającym, że przynajmniej pod pewnymi względami lepszymi narzędziami są literatura i sztuka – domena twórczości, dzięki której podmiot tworzy również samego siebie.

Podsumowując, Jury nie miało wątpliwości, iż esej Jacka Dobrowolskiego ma znaczną wartość poznawczą. Jednocześnie jest tekstem świetnym pod względem literackim. Z obu tych powodów zasługuje na wyróżnienie w wysokości 30 tys. złotych i honorową publikację pod patronatem Fundacji na Rzecz Myślenia im. Barbary Skargi.

FINALIŚCI II EDYCJI KONKURSU O NAGRODĘ IM. BARBARY SKARGI: JACEK DOBROWOLSKI (GODŁO "WIUCZNOW")

Autor o sobie

Jacek Dobrowolski (ur. 1976 w Warszawie) – jego pierwsza publikacja w roku 1998 w „Twórczości”, złożona z dwóch tekstów, prozy i eseju filozoficznego, zdefiniowała go jako filozofa-pisarza. Wcześniej, w 1993 roku publikował w „Polityce” i „Życiu Warszawy”. Chodził do II LO. im. St. Batorego. Studiował na MISH, a następnie doktoryzował się w Instytucie Filozofii UW (2006). Publikował teksty prozą i eseistyczne m.in. w „Twórczości”, „Przeglądzie Filozoficzno-Literackim”, „Lampie”, „praktyce teoretycznej”, „Dzienniku opinii”, „Kulturze liberalnej”, „Ricie Baum”. W roku 2005 został współzałożycielem inicjatywy kulturotwórczej i magazynu internetowego pn. „Orgia myśli”, ochotniczej spółdzielni twórców zainteresowanych literaturą, filozofią, kulturą, sztuką, polityką i społeczeństwem, którzy działając kolektywnie współtworzyli od tego czasu aż po dziś szereg wydarzeń publicznych o charakterze intelektualnym, artystycznym i edukacyjnym, nie licząc wielu publikacji na stronie internetowej „OM”. W 2006 roku Jacek Dobrowolski opublikował powieść 120 godzin (wyd. „Czytelnik”), nagrodzoną w tym samym roku w konkursie Fundacji Kultury. W roku 2007 ukazała się książka Filozofia głupoty (WN PWN), obszerny esej stanowiący próbę eksplikacji rozmaitych fenomenów ludzkiej irracjonalności za pomocą eksperymentalnego dyskursu i specyficznie na jego potrzeby stworzonej struktury konceptualnej, stanowiący skróconą wersję pracy doktorskiej. Tak w prozie, jak i w pracach filozoficznych, autor kieruje się zasadą inwencji i konstrukcji raczej niż reprezentacji. Jego prace filozoficzne mają z zamierzenia charakter narracyjno-figuratywny, zaś jego prace prozą znamionuje istotny element eseistyczny. Od 2009 roku Jacek Dobrowolski jest adiunktem w Instytucie Filozofii UW. Przestrzeń jego zainteresowań to filozofia społeczna i antropologia nowoczesnej jednostkowości oraz problematyka relacji indywidualizmu i ateizmu; w dydaktyce zajmuje się historią filozofii nowożytnej oraz filozofią społeczną nowożytności, prowadził też seminaria autorskie poświęcone filozofii bez Boga. Obecnie przygotowuje do wydania książkę pt. „Panowie i niewolnicy. Eseje z patologii emancypacji”, poświęconą problematyce konstytucji podmiotowości nowoczesnej w relacji do teorii filozoficznej i praktyki niewolnictwa. Ukończył także drugą powieść Noland (w maszynopisie). Jest stałym gościem popularyzatorskiego programu radiowego „Niedziela filozofów” (RDC). W roku 2014 książka Filozofia głupoty została przetłumaczona na rosyjski.